Inicjatywa corocznego święta prywatności rozpoczęta została przez Radę Europy w 2007 r. Od tego czasu w wielu krajach na całym świecie organizowane są tego dnia wydarzenia mające na celu podnoszenie świadomości w zakresie potrzeby ochrony naszej prywatności oraz podkreślenia znaczenia ochrony naszych danych osobowych – zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.
Dzień Ochrony Danych Osobowych jest świętem międzynarodowym, obchodzonym w 47 państwach członkowskich Rady Europy oraz kilku krajach stowarzyszonych – w tym w Stanach Zjednoczonych, gdzie Senat USA w swojej rezolucji z 2009 r. ustanowił 28 stycznia Narodowym Dniem Prywatności. W Polsce, jak co roku, do świętowania Dnia Ochrony Danych zaprasza Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO) – https://uodo.gov.pl/pl/451/1315.
28 stycznia 1981 r. wyłożono do podpisu Konwencję 108 Rady Europy. Jest to najstarszy akt prawny o zasięgu międzynarodowym, który reguluje zagadnienia związane z ochroną danych osobowych. Konwencja została ostatnio zmieniona i niebawem powinna zostać podpisana przez Prezydenta RP, polski parlament uchwalił bowiem w październiku 2019 r. ustawę zezwalającą na ratyfikację protokołu zmieniającego do Konwencji (tzw. Konwencję 108+).
W Polsce Dzień Ochrony Danych Osobowych jest także ważną datą dla wszystkich administratorów danych z innego powodu. I nie jest to już powód do świętowania… W RODO przewidziano system kar finansowych za naruszenia przepisów o ochronie danych. Wysokość kar ustalana jest euro, natomiast równowartość wyrażonych w euro kwot kar pieniężnych oblicza się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w tabeli kursów na dzień… 28 stycznia każdego roku. Tak oto, nieprzypadkowo, w Dzień Ochrony Danych Osobowych poznajemy maksymalną wysokość kary pieniężnej, którą PUODO może nałożyć na naruszenia RODO – 20 milionów euro pomnożone przez średni kurs NBP z tego dnia.
W 2020 r. kurs ten wynosi 4,2794 zł. Oznacza to, że kara €20.000.000 odpowiada kwocie 85.588.000 zł (wcześniej – po kursie 4,2885 zł – 85.770.000 zł).
Dzień Ochrony Danych Osobowych jest jednak przede wszystkim doskonałą okazją do zwrócenia uwagi na problemy związane z ochroną naszej prywatności. Od lat mówi się o wyzwaniach wobec sztucznej inteligencji (kto będzie odpowiadał za błędy uczącej się maszyny związane z naruszeniem ochrony danych?), internecie przedmiotów (sieci powiązanych ze sobą urządzeń, takich jak lodówka, które wiedzą na nasz temat coraz więcej) czy też potrzebie ochrony prywatności w sieci.
To ostatnie zagadnienie staje się coraz większym wyzwaniem z uwagi na fakt, że zdecydowana większość użytkowników różnego rodzaju aplikacji internetowych to ludzie młodzi, często dzieci. Bardzo często są nieświadomi ryzyk i zagrożeń, jakie wiążą się z nieodpowiednim używaniem internetu. Coraz częściej bowiem słyszymy o zjawiskach takich jak sexting, cyberbullying czy też mowa nienawiści – wszystkie te zjawiska mogą mieć swój początek w nieprzemyślanej publikacji swoich danych osobowych (np. wizerunku) w sieci.
Co trzeci młody użytkownik internetu był też ofiarą cyberataków, jak czytamy w zeszłorocznym raporcie NASK Państwowego Instytutu Badawczego z ogólnopolskiego badania uczniów „Nastolatki 3.0”[1]. 17,8% nastolatków padło np. ofiarą włamania na konto e-mail lub w portalu społecznościowym. Pozyskane w taki sposób dane mogą zostać wykorzystane do kradzieży naszej tożsamości i wykorzystania naszych danych w celu przestępstwa.
Dzień Ochrony Danych Osobowych powinien więc być okazją dla nas wszystkich, by odpowiedzieć sobie na kluczowe pytania o znaczenie, jakie ma dla nas ochrona naszej prywatności, w szczególności w cyfrowym świecie, który „nie zapomina”. Dane osobowe stały się walutą XXI wieku – płacimy danymi za zniżki w abonamencie komórkowym, płacimy danymi za darmowe treści on-line. Są ważne dla firm świadczących nam różnorakie usługi. Czy są ważne dla nas? Czy chronimy je w wystarczający sposób? Czy sami nie publikujemy o sobie zbyt wiele w sieci?
[1] Więcej informacji na stronie NASK: https://akademia.nask.pl/badania-i-raporty.html
Autor: Paweł Makowski