Świadomość, że Twoje dane osobowe mogły wpaść w niepowołane ręce, może budzić niepokój. Wyobraź sobie, że ktoś wykorzystuje te informacje, aby zaciągnąć kredyt na Twoje nazwisko – to sytuacja, którą trudno zbagatelizować. Choć nie każde naruszenie ochrony danych wiąże się z tak poważnymi skutkami, warto wiedzieć, jak się zabezpieczyć i jakie kroki podjąć, by ograniczyć potencjalne zagrożenia.
Czym jest naruszenie ochrony danych osobowych?
Do naruszenia ochrony danych dochodzi, gdy ich bezpieczeństwo zostaje zagrożone. Możemy wyróżnić trzy rodzaje takich incydentów:
- Utrata dostępu do danych – np. przez przypadkowe ich usunięcie.
- Zmiana danych – np. ich nieautoryzowana modyfikacja.
- Ujawnienie danych osobom nieuprawnionym – np. wysłanie dokumentów do niewłaściwego odbiorcy.
Przykładem może być sytuacja, w której pracownik przypadkowo przesyła e-mail zawierający dane klientów do niewłaściwej osoby.
Administrator danych ma obowiązek zadbać o odpowiednie zabezpieczenia, uwzględniając m.in. poziom ryzyka oraz charakter przetwarzanych informacji. Przepisy wymagają od instytucji takich działań, które są proporcjonalne do skali i rodzaju prowadzonej działalności.
Jak dowiedzieć się o naruszeniu?
Informacje o naruszeniu mogą pochodzić z różnych źródeł:
- od administratora danych,
- z mediów,
- od osób, które miały dostęp do ujawnionych informacji.
W niektórych sytuacjach administrator nie musi Cię powiadamiać o naruszeniu, jeśli uzna, że nie niesie ono istotnego ryzyka dla Twoich praw i wolności. Warto jednak pamiętać, że coraz częściej osoby odpowiedzialne za dane wybierają proaktywne podejście, informując o incydentach nawet o niewielkim znaczeniu.
Czy musisz zgłaszać naruszenie do UODO?
Jako osoba, której dane zostały naruszone, nie masz obowiązku kontaktowania się z Urzędem Ochrony Danych Osobowych (UODO). Jeśli jednak masz pytania lub wątpliwości, możesz zgłosić sprawę inspektorowi ochrony danych u administratora.
Administrator powinien już wcześniej ocenić skalę problemu i – jeśli ryzyko jest wysokie – zgłosić incydent do UODO.
Jakie kroki warto podjąć?
Nie jesteś zobowiązany do działania, ale pewne kroki mogą pomóc w ograniczeniu skutków naruszenia:
- Zablokuj dostęp do swoich danych – np. zastrzegając dowód osobisty w banku lub korzystając z aplikacji mObywatel.
- Zabezpiecz swoje finanse – zastrzeż karty płatnicze przez infolinię banku lub System Zastrzegania Kart (+48 828 828 828).
- Chroń swój PESEL – możesz to zrobić w urzędzie gminy lub w aplikacji.
Czy przysługuje Ci odszkodowanie?
Wiele osób sądzi, że naruszenie ochrony danych automatycznie daje prawo do wysokiego odszkodowania. W rzeczywistości jednak kwoty zadośćuczynień są zwykle znacznie niższe od oczekiwań, oscylując w granicach 1-2 tysięcy złotych.
Podsumowanie
Jeśli dowiedziałeś się o naruszeniu swoich danych, warto zadać sobie kilka pytań:
- Jakie dane zostały ujawnione?
- Czy osoba, która je posiada, może wykorzystać je przeciwko mnie?
- Jakie działania mogę podjąć, aby się zabezpieczyć?
Pamiętaj – panika nigdy nie jest dobrym doradcą. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się ze specjalistą od ochrony danych osobowych.