Po 25 maja 2018 r. placówki medyczne zaczęły otrzymywać wnioski o bezpłatne wydanie dokumentacji medycznej – z powołaniem się na przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych RODO.
Tymczasem przepisy ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Prawa Pacjenta przewidują możliwość pobierania opłat za wydanie kopii dokumentacji medycznej. Pojawiło się pytanie, które przepisy powinny być stosowane?
W związku z wątpliwościami, 21 czerwca 2018 r. swoje stanowisko w sprawie zajął Rzecznik Praw Pacjenta. Rzecznik uznał, że „w sytuacji, kiedy z art. 15 ust. 3 RODO wynika, że pierwsza kopia danych jest dostarczana bezpłatnie nie mogą znaleźć zastosowania przepisy ww. ustawy [o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta] w zakresie pobierania opłat za udostępnienie dokumentacji medycznej.”. Od początku podkreślane było, że opinia Rzecznika Praw Pacjenta nie jest legalną interpretacją stanu prawnego.
Zagadnienie to zostało ostatecznie rozstrzygnięte przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO). Z wystąpienia, zatytułowanego „Jak realizować prawa pacjenta do otrzymania kopii danych osobowych oraz kopii dokumentacji medycznej” i opublikowanego 27 lipca 2018 r. na stronie internetowej https://uodo.gov.pl/pl/138/440, wynika, że:
Prawa pacjenta dotyczącego dostępu do dokumentacji medycznej nie należy utożsamiać z przysługującym każdemu z nas na mocy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) prawem otrzymania kopii danych osobowych. Są to dwa różne prawa i służą różnym celom. Mogą, lecz nie zawsze muszą, być realizowane w odmienny sposób.
Jeżeli (…) pacjent zwróci się do lekarza bądź do podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych o kopię przetwarzanych danych osobowych, podmioty te podejmują decyzję, w jaki sposób zrealizują to uprawnienie. Mogą one wówczas dokonać wyboru, czy udostępnią kopię dokumentacji medycznej, czy też udostępnią kopię danych zawartych w dokumentacji medycznej. W wielu przypadkach podmioty te mogą zdecydować się na sporządzenie kopii dokumentacji medycznej, gdyż będzie to dla nich najprostsza forma realizacji prawa pacjenta, a zarazem wywiązania się ciążącego na nich obowiązku.
Biorąc pod uwagę, że Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych jest organem nadzorczym w rozumieniu RODO i tym samym przysługują mu wyłączne uprawnienia do interpretacji treści przepisów o ochronie danych osobowych w Polsce, zacytowane powyżej stanowisko należy uznać za ważne i wiążące placówki medyczne.
Oznacza to, że jeżeli pacjent wskaże, że wnioskuje o realizację prawa na gruncie przepisów RODO, to ma prawo bezpłatnie otrzymać kopię danych osobowych zawartych w dokumentacji medycznej. W takiej sytuacji pacjent nie będzie mógł jednak prosić o kopię nośnika, na którym te informacje się znajdują, np. kserokopii dokumentacji. Jednak jeśli pacjent wnioskuje o udostępnienie kopii dokumentacji medycznej, to placówce medycznej przysługuje prawo do pobierania opłat za kserokopie dokumentacji medycznych, zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Eksperci JAMANO od początku zajmowali stanowisko zbieżne ze stanowiskiem PUODO i jeszcze w czerwcu wskazywali podmiotom medycznym na możliwość pobierania opłaty w sytuacji, kiedy pacjent prosił o bezpłatne wydanie dokumentacji medycznej, powołując się na RODO.